สาระน่ารู้ / เกร็ดความรู้
ครั่ง

“ครั่ง สมุนไพรบำรุงโลหิต”
วันนี้ขอนำเสนอสมุนไพรที่แปลกและหายากอีกชนิดหนึ่ง เชื่อว่าหลายๆ คนคงจะยังไม่รู้จักสมุนไพรชนิดนี้ นั่นก็คือ “ครั่ง” เป็นสมุนไพรที่ได้มาจากรังของแมลงชนิดหนึ่ง ซึ่งเรียกว่า
“แมลงครั่ง” เป็นแมลงที่มีตัวสีแดง ขนาดเล็กมาก อาศัยอยู่บนต้นไม้ดูดกินน้ำเลี้ยงจากเปลือกไม้และปล่อยชัน (resin) หรือที่เรียกว่า “ครั่ง” (Lac) ออกมาจากต่อมตามตัว เพื่อทำรังไว้สำหรับวางไข่และป้องกันศัตรู
ครั่ง มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า แลกซิเฟอร์ แลคคา ( Laccifer lacca Kerr ) มีลักษณะสีเหลืองทอง เมื่อถูกอากาศนานเข้าจะแข็งและมีสีน้ำตาล ครั่งที่เก็บได้จากต้นไม้เรียกว่า “ครั่งดิบ” ซึ่งมีส่วนประกอบที่สำคัญ คือ เรซิน ขี้ผึ้ง สี ซาก ตัวครั่ง และสารอื่น ๆ ซึ่งเราสามารถใช้ประโยชน์จากครั่งได้มากมาย เช่น ใช้สีจากครั่งในการย้อมผ้า ย้อมหนังสัตว์ ทำสีผสมอาหาร เคลือบเม็ดยาให้เป็นมัน หรือตกแต่งเครื่องใช้เครื่องเรือนให้สวยงาม และนอกจากครั่งจะใช้เป็นสีแต่งอาหารและยา
ที่ปลอดภัยแล้ว แพทย์แผนโบราณยังใช้ครั่งปรุงเป็นยารับประทานแก้ท้องร่วง แก้บิด แก้ไอ แก้เสมหะ แก้ข้อหักซ้น และที่สำคัญเนื่องจากครั่งมีสารฝาดสมาน (Tannin) จึงใช้มาปรุงในยาบำรุงโลหิต แก้โลหิตจาง และยังช่วยให้การไหลเวียนของโลหิตดีขึ้นอีกด้วย
ไม่น่าเชื่อก็ต้องเชื่อค่ะ ว่าสารที่ได้จากแมลงตัวเล็กๆ จะมีประโยชน์มากมายขนาดนี้ แต่ในปัจจุบันจำนวนครั่งเริ่มลดน้อยลงเพราะป่าไม้เริ่มเหลือน้อยที่อาศัยของครั่งก็ลดลงไปด้วย แต่เป็นที่น่าดีใจเพราะผลิตภัณฑ์สมุนไพร ดร.สาโรช มียาบำรุงโลหิต ที่มีครั่งเป็นสมุนไพรหลัก เป็นยาแผนโบราณ สำหรับช่วยขับโลหิต แก้โลหิตจาง แก้จุกเสียด ปวดเมื่อยตามร่างกาย และช่วยให้ประจำเดือนมาปกติ “ถ้าไม่อยากให้สมุนไพรดีๆ แบบนี้หายไป ช่วยอุดหนุนสมุนไพรไทย ใส่ใจสิ่งแวดล้อมด้วยนะคะ”